Kilka zdań o obowiązku alimentacji

        Świadczenie alimentacyjne mówiąc wprost jest obowiązkiem zobowiązanego, które ma na celu zaspokajanie potrzeb osoby uprawnionej. Obowiązek alimentacyjny może polegać na dostarczaniu osobie uprawnionej środków utrzymania, a w miarę potrzeby środków wychowania w formie świadczenia pieniężnego lub w naturze. Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 6 maja 1967r, III CR 422/66, Lexis.pl nr 316334) przez środki utrzymania należy rozumieć środki przeznaczone na wyżywienie, odzież, mieszkanie, leczenie.

         Obowiązek płacenia alimentów spoczywa, co do zasady na najbliższej rodzinie. Będą to krewni – rodzice, dziadkowie, pradziadkowie (tzw. wstępni) oraz dzieci, wnuki, prawnuki (tzw. zstępni). Do kręgu pokrewieństwa zalicza się również rodzeństwo, w także rodzeństwo przyrodnie. Jednakże obowiązek alimentacyjny nie jest jednakowy dla wszystkich krewnych. Zgodnie z art. 129 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego zasadą jest, że „obowiązek alimentacyjny obciąża zstępnych przed wstępnymi, a wstępnych przed rodzeństwem (np. w stosunku do uprawnionej samotnej matki, która znalazła się w niedostatku najpierw zobowiązane będą jej dorosłe dzieci, a następnie gdy oni nie będą w stanie pomóc rodzice matki, czyli wstępni). Kolejną zasadą jest, że jeżeli jest kilku zstępnych lub wstępnych to obowiązek alimentacyjny obciąża bliższych stopniem przed dalszymi (syna przed wnukiem, ojca przed dziadkiem itd.).

         Wymienione wyżej podmioty będą mogły uzyskać świadczenie alimentacyjne, gdy wykażą iż znajdują się w niedostatku. Niedostatek ma miejsce, gdy osoba uprawniona do alimentów, nie posiada własnych środków finansowych niezbędnych do jej utrzymania i zaspokojenia jej podstawowych potrzeb życiowych, lub też posiadane przez uprawnionego środki finansowe są niewystarczające.

     Należy dodać, że obowiązek alimentacyjny może istnieć również między rodzeństwem, lecz zobowiązane rodzeństwo może się uchylić od świadczeń alimentacyjnych, jeżeli są one połączone z nadmiernym uszczerbkiem dla niego lub dla jego najbliższej rodziny. Ponadto, prawo do alimentów może przysługiwać matce pozamałżeńskiego dziecka od ojca dziecka w wysokości kosztów 3 miesięcznego utrzymania matki w okresie porodu. Obowiązek alimentacyjny może istnieć między małżonkami (alimenty w separacji) lub przysługiwać w pewnych sytuacjach rozwiedzionemu współmałżonkowi. Tak, więc sam wyraz alimentacja jest pojęciem dość szerokim w doktrynie prawnej.

       W świetle art. 133 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego  rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Żądanie alimentów przez dziecko w stosunku do rodziców nie będzie uzależnione od wykazywania przesłanki niedostatku. Powyższe wynika z tego, iż z mocy prawa obowiązkiem rodziców od chwili narodzin dziecka jest mu zapewnienie utrzymania na odpowiednim poziomie, do momentu, gdy będzie mogło się ono utrzymać samodzielnie. Utrzymanie samodzielnie nie może być rozumiane, jako osiągnięcie przez dziecko pełnoletności. Uzyskanie pełnoletności przez dziecko nie kończy tego obowiązku jeżeli dziecko kontynuuje naukę, bądź nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie. Rodzice mogą uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymywania się.

      Wysokość alimentów zależy od w szczególności od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Jeżeli dziecko nie jest w stanie samodzielnie się utrzymać, bądź np. jest osobą niepełnosprawną – obowiązek alimentacyjny polegać będzie również w całości lub części na dołożeniu osobistych starań w utrzymanie i wychowanie uprawnionego.

Świadectwo pracy po zmianach od 1 stycznia 2017r.

           Od dnia 1 stycznia 2017r. obowiązuje nowy wzór świadectwa pracy i w związku z tym po wskazanej dacie obowiązują nowe reguły wydawania świadectw pracy.  Zmiany w sposobie wystawiania świadectw pracy zostały wprowadzone rozporządzeniem Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia 30 grudnia 2016r. w sprawie świadectw pracy. Nowy akt prawny zastąpił poprzednie rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 maja 1996r. w sprawie szczegółowej treści świadectwa pracy oraz sposobu i trybu jego wydawania i prostowania.

          Nowe rozporządzenie w dużej części opiera się na poprzednim rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 maja 1995r. Jednakże ustawodawca wprowadził do nowego rozporządzenia zmiany, które wynikają z konieczności uwzględnienia nowych zasad wydawania świadectw pracy oraz zmian w uprawnieniach rodzicielskich pracowników, które obowiązują od początku 2016.

           Powyższe oznacza, że od dnia 1 stycznia 2017r. istnieje między innymi wymóg uzupełnienia przez pracodawcę świadectwa pracy o informacje odnośnie wykorzystania przez pracownika urlopu ojcowskiego, rodzicielskiego lub wychowawczego oraz podstawy prawnej udzielenia tychże urlopów. Wprowadzenie wskazanych informacji do świadectwa pracy jest bardzo istotne, albowiem kolejny pracodawca nie posiadałby informacji, czy pracownik jest wciąż uprawniony do skorzystania z tych urlopów czy też nie posiada prawa do skorzystania z nich.

          Odnośnie informacji zawartych w ust. 5 pkt 3 nowego świadectwa pracy w zakresie wymiaru i liczbie części wykorzystanego urlopu ojcowskiego należy mieć na uwadze, że wymiar tego urlopu może wynieść tydzień lub dwa tygodnie, oraz może on być wykorzystany jednorazowo albo nie więcej niż w dwóch częściach. Natomiast jeśli chodzi o podstawę prawną udzielenia urlopu rodzicielskiego to należy zauważyć, że jego wymiar (tj. do 16 tygodni) może być udzielony uprawnionemu w terminie nieprzypadającym bezpośrednio po poprzedniej części tego urlopu albo nieprzypadającym bezpośrednio po wykorzystaniu zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający części tego urlopu. Należy również pamiętać, że informacje w zakresie wykorzystania urlopu ojcowskiego i rodzicielskiego pracodawca wypełnia wyłącznie w sytuacji, gdy pracownik ze względu na wiek dziecka mógłby korzystać z takiego urlopu w kolejnym stosunku pracy. W przypadku, gdy pracownik wykorzystał więcej niż jeden urlop ojcowski lub rodzicielski – pracodawca wskazuje odrębnie urlop wykorzystany na każde z dzieci, wskazując imię i nazwisko dziecka.

            Wprowadzone zmiany w treści świadectwa pracy od dnia 1 stycznia 2017r. dotyczą również zmian, co do sposobu i trybu prostowania oraz uzupełniania świadectwa pracy.  Obecnie pracodawca ma obowiązek uzupełnić ust. 7 świadectwa pracy na żądanie pracownika w terminie 3 dni od dnia przedłożenia mu przez pracownika świadectwa pracy. W tym zakresie chodzi o zamieszczenie informacji o prawomocnym orzeczeniu sądu pracy o przywróceniu pracownika do pracy lub przyznaniu mu odszkodowania z tytułu niezgodnego z przepisami prawa wypowiedzenia umowy o pracę lub jej rozwiązania bez wypowiedzenia. Pracodawca uzupełniając treść świadectwa pracy o powyżej wskazaną informację podpisuje je i opatruje datą dokonania tej czynności.

            Dodatkowe zmiany zawarte w treści nowego świadectwa pracy polegają na:

  • zniesieniu obowiązku opatrzenia świadectwa pracy pieczęcią osoby, która podpisuje świadectwa pracy;
  • uszczegółowienie katalogu osób, które mogą podpisywać świadectwo pracy (pracodawca, osoba reprezentująca pracodawcę);
  • dodanie możliwości określenia w godzinach wymiaru zwolnienia z pracy wykorzystanego w roku kalendarzowym przez pracownika, w którym ustaje stosunek pracy przysługującego na podstawie art. 188 kodeksu pracy;
  • rozszerzenie zakresu informacji o zajmowanych stanowiskach i pełnionych funkcjach o rodzaj wykonywanej pracy;
  • doprecyzowano tryb i podstawę prawną rozwiązania stosunku pracy lub wygaśnięcia stosunku pracy w ust. 3 świadectwa pracy.